Zelfvertrouwen is de mate waarin je vertrouwen hebt in je eigen kunnen. Je wordt niet met zelfvertrouwen geboren. Je ontwikkelt het door te ervaren dat iets lukt, bijvoorbeeld het slagen in iets waarvoor je een bepaalde inspanning hebt verricht. Verder wordt je zelfvertrouwen vergroot door het krijgen van complimenten over iets dat je doet, kunt of bent. Wanneer je voldoende zelfvertrouwen hebt, kun je de hele wereld aan. Je toont meer initiatief en voelt jezelf meer op je gemak in sociale situaties. Je kent je eigen kracht en voelt je vrij om je eigen mening te uiten. Flexibele en mentaal gezonde mensen hebben doorgaans minder last van stress en spanningen en kunnen hierdoor meer van het leven genieten.

We zijn ook allemaal weleens onzeker in het leven. Wanneer echter de onzekerheid de overhand neemt, kun je hierdoor belemmerd worden in je dagelijks leven. Een gebrek aan zelfvertrouwen kan vervelende gevolgen hebben voor je gedrag en je gevoelsleven. Het maakt je kwetsbaar en kan ongelukkige gevoelens teweegbrengen. Je onderschat jezelf en je mogelijkheden, waardoor je taken en handelingen uit de weg kunt gaan. De gedachte dat iets toch niet slaagt, weerhoudt je ervan voluit in je kracht te staan en in volle vrijheid te doen wat je zou willen doen.

Ook kun je door onzekerheid een negatief zelfbeeld ontwikkelen. Je bent niet alleen onzeker over bepaalde keuzes of vaardigheden, maar je hebt een algemeen gebrek aan eigenwaarde. Je gelooft dat je niet goed genoeg bent, of dat de ander altijd belangrijker is. Door té sterk op de ander gericht te zijn (wat de ander zou kunnen vinden of denken), vergeet je je eigen kwaliteiten en ben je je niet meer bewust van wat je zelf wilt of van iets vindt. Als je eenmaal een negatief zelfbeeld hebt, probeer je dit vaak te compenseren door positieve bevestiging te zoeken. Acceptatie door anderen wordt dan té belangrijk.

Ons gedrag wordt voor een groot gedeelte bepaald door onbewuste processen. De oorzaak van een gebrek aan zelfvertrouwen ligt in je onderbewustzijn. Hier worden je ervaringen en waarnemingen geïnterpreteerd. Positieve en negatieve boodschappen die je als kind krijgt, worden in je onderbewustzijn opgeslagen en hier ontstaat het beeld dat je op emotioneel niveau van jezelf hebt. Maar dit beeld is niet altijd reëel. Het veranderen van deze ‘programmering’ verloopt vaak heel moeizaam. Positief denken werkt meestal niet omdat dit een bewust proces is, terwijl de belemmerende overtuigingen zich vooral in het onderbewuste gedeelte van je brein bevinden. Hypnotherapie kan worden ingezet om directe toegang te krijgen tot het onderbewuste. Op die manier kun je patronen doorbreken en negatieve gedachten omzetten in krachtige positieve overtuigingen.